Cảnh giác Trung Quốc hơn ở Biển Đông TTO – Dữ liệu từ trang theo dõi tàu Marine Traffic ngày 16-4 cho thấy tàu khảo sát Hải Dương địa chất 8 của Trung Quốc và nhóm tàu hộ tống đang tiến về khu vực chồng lấn giữa Việt Nam và Malaysia.
Trước dịch bệnh, Trung Quốc vẫn xúc tiến những hành động hòng độc chiếm Biển Đông Nhưng trong lúc cả thế giới đang căng mình chống dịch bệnh COVID-19, giới quan sát cũng bất ngờ với những hành động hung hăng và quyết liệt của Trung Quốc ở Biển Đông gần đây.
Chuyển áp lực ra ngoài? Dẫu đã mở cửa thành phố Vũ Hán, nơi khởi phát đầu tiên dịch bệnh COVID-19, và bắt đầu khôi phục sản xuất sau dịch, kinh tế Trung Quốc vẫn chịu tổn thất nặng nề do COVID-19.
Những tranh cãi xuất hiện về nguồn gốc virus corona chủng mới gây dịch COVID-19 càng tạo áp lực lên giới lãnh đạo Trung Quốc Và không ít chuyên gia cho rằng quấy phá Biển Đông trong đại dịch, ngoài yếu tố “tận dụng thời cơ”, còn là cách Trung Quốc chuyển áp lực ra bên ngoài.
Trao đổi với Tuổi Trẻ về động cơ khiến Trung Quốc hung hăng “bất thường” trong giai đoạn đại dịch, TS Collin Koh Swee Lean – nhà nghiên cứu thuộc Chương trình an ninh hàng hải (Mỹ) – đề cập tới những khó khăn trong nước của Trung Quốc.
Ông cho rằng tại Trung Quốc – tâm dịch đầu tiên của COVID-19, giới lãnh đạo nước này cũng đang lo lắng về khó khăn kinh tế do đại dịch mang tới.
Theo đó, nền kinh tế định hướng xuất khẩu của Trung Quốc chịu tác động nặng nề do COVID-19 và cả tranh chấp thương mại với Mỹ, và kết quả là những bất ổn kinh tế sẽ tạo ra bất an.
Để khỏa lấp sự bất an đó, Trung Quốc không chỉ tranh thủ thể hiện sự mạnh mẽ trong đối ngoại, mà cùng lúc cũng muốn “dằn mặt”, đảm bảo các thế lực bên ngoài không lợi dụng thời cơ để phá hoại lợi ích quốc gia của Trung Quốc.
“Về điểm này, Mỹ được coi là đối thủ hàng đầu, và các nước khác có khả năng khai thác thời cơ đó” – TS Collin Koh lập luận.
Tương tự, TS Zachary Abuza – giáo sư tại Học viện Chiến tranh quốc gia Mỹ – cũng cho rằng giới lãnh đạo Trung Quốc cần thể hiện sự cứng rắn trong đối ngoại, giữa lúc xuất hiện không ít những chỉ trích về khả năng chống dịch cũng như minh bạch thông tin về dịch bệnh “Vì vậy, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình phải thể hiện quyết tâm và sức mạnh” – TS Abuza nói.
Kịch bản xấu nhất Kịch bản xấu nhất cho Biển Đông là tất cả những hành động vừa qua của Trung Quốc không chỉ xuất phát từ mục đích “giữ hình ảnh” Thay vào đó, có những ý kiến lo ngại Bắc Kinh thực sự đang thúc đẩy những hành động quyết đoán hơn hòng làm bá chủ ở Biển Đông.
Trao đổi với Tuổi Trẻ, Gregory Poling – giám đốc Sáng kiến minh bạch hàng hải AMTI, thuộc Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS) – cho biết vấn đề hiện nay tập trung vào hai điểm.
Thứ nhất, các căn cứ của Trung Quốc giờ đây cho phép họ triển khai các tàu hải quân, hải cảnh và dân quân biển với số lượng nhiều hơn hẳn mọi bên tranh chấp khác cộng lại, và còn có thể triển khai hàng tuần hoặc hàng tháng ở những nơi xa nhất trong “đường chín đoạn”, còn gọi là đường lưỡi bò.
Vì vậy các hoạt động như triển khai tàu Hải Dương địa chất 8 suốt nhiều tháng liền lúc này là khả thi, không như những năm trước.
Bắc Kinh lúc này hung hăng quyết không còn nhân nhượng bất kỳ hoạt động thăm dò dầu khí nào của Việt Nam hay Malaysia ở Biển Đông, và sẽ giữ áp lực ấy cho tới lúc ngành công nghiệp khai thác năng lượng xa bờ của đối phương sụp đổ, hoặc Việt Nam và Malaysia phải chấp nhận khai thác chung với công ty quốc doanh Trung Quốc CNOOC.
Thứ hai, theo chuyên gia Greg Poling, hàng chục tàu chấp pháp Trung Quốc và hàng trăm tàu dân quân biển hoạt động mỗi ngày, và nhận lệnh phải hành xử hung hăng để khẳng định quyền lợi của Trung Quốc và quấy phá những nước láng giềng.
.
