Xin chào các quí vị, chào các thầy và các bạn Xin lỗi các quí vị.
Hôm nay tôi livestream muộn vì vướng vào xác minh danh tính trên tài khoản Google Adsense.
Họ yêu cầu xác minh danh tính Mà mình đã xác minh tới 5 lần nhưng vẫn chưa được.
Mất thời gian quá, nên bây giờ mới livestream được Rượu thuốc dưới góc độ văn hóa & sức khỏe Người Việt ta biết uống rượu và rượu thuốc từ bao giờ? Có lẽ, đến nay vẫn chưa một ai có câu trả lời chính xác, chỉ biết rằng, xa xưa, từ thời thượng cổ người Việt nam chúng ta đã biết uống rượu.
Trong sách Lĩnh Nam Chích Quái có viết “Hồi quốc sơ, dân ta lấy vỏ cây làm áo… dùng gạo nếp làm rượu…”.
Hồi xưa chưa có vải, lấy vỏ cây làm quần áo nhưng đã biết uống rượu rồi Rượu không chỉ có từ rất lâu tại nước ta mà có lẽ nó là một trong những thức uống được sử dụng sớm nhất và lâu đời nhất của nhân loại Đó là rượu, nói chung còn rượu thuốc người Việt ta cũng đã dùng từ rất lâu, và có lẽ nó ra đời cùng với khi người ta biết uống rượu.
Với Uy Viễn tướng công Nguyễn Công Trứ thì dù Tết có nghèo đến mấy cũng không thể thiếu rượu thuốc: “Tết nhất năm ni ai nói nghèo Nghèo mà lịch sự đố ai theo Bánh chưng chất chật chừng ba chiếc Rượu thuốc ngâm đầy độ nửa siêu!”.
Trong cuốn “Việt Nam phong tục” được Phan Kế Bính viết: “Rượu thì toàn được nấu bằng gạo nếp, ủ men rồi cất ra.
Trong thứ rượu ấy hoặc ướp thêm hoa sen, hoa cúc, hoa hồng, hoa cau hoặc hoa nhài… gọi là rượu hoa; hoặc ngâm với các vị thuốc bắc gọi là rượu thuốc.
Rượu hoa quý là rượu sen, rượu cúc, rượu thuốc quý nhất là rượu sâm nhung…”.
Ở Việt Nam ta, mỗi quê hương, vùng miền đều có những đặc sản riêng để ngâm rượu thuốc, từ những cây thuốc đến động vật dùng để ngâm thuốc, trên rừng thì có rắn, tắc kè, bìm bịp… dưới biển thì có hải sâm, sao biển… rồi đến các loại cao như hổ cốt, ngựa bạch, sơn dương… Mỗi loại rượu thuốc đều có những tính năng riêng của nó và được sử dụng cho đối tượng người dùng cụ thể với một liều lượng nhất định.
Căn cứ vào công dụng thì có thể chia rượu thuốc làm hai loại là rượu thuốc bổ và rượu thuốc trị bệnh.
Căn cứ vào số vị thuốc thì có thể chia làm hai loại là rượu độc vị (một vị thuốc ngâm trong rượu) và đa vị (nhiều loại vị thuốc kết hợp với nhau để phát huy tối đa công dụng của thuốc được ngâm trong rượu).
Theo Đông y, rượu thuốc giúp đưa thuốc vào một cách nhanh chóng, ít biến chất, dễ bảo quản.
Rượu thuốc rất thích hợp với các bệnh lý mãn tính cần điều trị dài ngày, hoặc bồi bổ cơ thể trường kỳ “mưa dầm thấm lâu”.
Thuốc ngâm rượu bất kể là thuốc trị bệnh hay thuốc bổ đều phải nắm được các đặc điểm của người dùng như độ tuổi, giới tính, thể chất… nghĩa là phải biết được đúng phần nào hư yếu: Dương hư hay âm hư, khí hư hay huyết hư… rồi phủ tạng nào cần bồi bổ: Tâm, Can, Tỳ, Phế, Thận.
Không có loại thuốc nào dùng để ngâm rượu mà ai cũng có thể uống được với cách nghĩ không bổ âm thì bổ dương như nhiều người sử dụng rượu thuốc thường nghĩ.
Dùng rượu thuốc phải tuân thủ nguyên tắc biện chứng luận trị của Đông y.
Người thiên về dương hư nên chọn thuốc bổ dương, người thiên về âm hư nên chọn thuốc bổ âm, người thiên về huyết hư nên chọn dùng thuốc bổ khí, người thiên về huyết ứ trệ nên chọn dùng thuốc hoạt huyết tiêu ứ, người thiên về ngưng khí nên chọn dùng thuốc lợi khí, giải uất, tiêu ngưng trệ, người cả âm dương đều hư nên điều hòa âm dương, người cả khí huyết đều hư nên chọn bổ khí huyết, người bị phong thấp nên thanh nhiệt lợi ẩm, người bị lãnh cung yếu đuối nên ôn dương noãn cung, người mà mạch xung nhâm không điều hòa nên bổ mạch xung nhâm.
Tóm lại nên căn cứ vào biểu hiện cụ thể của người bệnh chọn các vị thuốc thích hợp mới có thể thu được hiệu quả.
Nếu dùng nhầm sẽ không những chẳng ích lợi gì mà còn gây hại cho sức khỏe “lợi bất cập hại”.
Chỉ cần nói đơn giản người mắc bệnh hàn hoặc cơ địa hàn mà dùng thuốc hàn (lạnh) thì sẽ “hàn ngộ hàn tắc tử” hoặc người mắc bệnh nhiệt hoặc có cơ địa nhiệt mà dùng thuốc nhiệt sẽ dẫn tới hậu quả “Nhiệt ngộ nhiệt tắc cuồng”.
“hàn ngộ hàn tắc tử” , “Nhiệt ngộ nhiệt tắc cuồng”.
Bởi thế không thể nói có chuyện rượu thuốc bổ ai uống cũng được”.
Động vật, thực vật có sẵn giống nhau.
Tuy nhiên, vấn đề quan trọng là biết cách chế biến, phối hợp các loại động vật với những vị thuốc thì mới có được bài rượu bổ.
Rượu ngâm động vật, côn trùng như bọ cạp, ong đất, bìm bịp, tắc kè, rắn, hươu bao tử… theo y học cổ truyền là một dạng thuốc bồi bổ cơ thể.
Tuy nhiên, nếu rượu ngâm không đúng cách, hoặc chưa đủ 100 ngày sẽ không loại bỏ được độc chất.
Về mặt cấu trúc, Nguyên khí được sinh từ Tinh khí trong thận, nó được cấu tạo bởi Tinh tiên thiên (thận) và được nuôi dưỡng bổ sung không ngừng bởi Tinh hậu thiên (tỳ vị).
Tinh tiên thiên bao gồm phần âm (noãn của mẹ) và phần dương (tinh của cha), tinh hậu thiên bao gồm phần khí và phần huyết (các thành phần tinh vi của thức ăn được cơ thể thu giữ).
Nói một cách khác, Nguyên khí có liên quan mật thiết đến Âm Dương khí huyết của các tạng phủ nói riêng và toàn cơ thể nói chung.
Cho nên khi nói đến việc bồi bổ Nguyên khí là nói đến bồi bổ Âm Dương khí huyết của toàn cơ thể.
Về mặt chức năng, Nguyên khí có công dụng thúc đẩy việc phát sinh và phát dục của toàn cơ thể, các sinh vật tồn tại trên trái đất đều hấp thụ chung Nguyên khí của vũ trụ, nhưng tùy theo quá trình tiến triển và tiến hóa trong những hoàn cảnh và môi trường khác nhau mà mỗi loại sinh vật đều có Nguyên khí riêng.
Chính Nguyên khí đã lập “Chương trình hóa” và quy định về tuổi thọ, trọng lượng, kích thước chiều cao chiều dài, thân nhiệt, chuyển hóa cơ thể, khả năng sinh sản và phát triển, khả năng phòng chống bệnh…của từng loài sinh vật, chẳng hạn tuổi thọ loài người là 100 năm, loài khỉ 30 năm, loài rùa ba trăm năm, loài phù du không quá vài phút, hoặc cỏ được bò ăn vào chuyển hóa thành thịt bò, thịt bò được người ăn vào chuyển thành thịt người… Y học hiện đại xem Nguyên khí của y học cổ truyền là một hệ thống cực kỳ quan trọng bao gồm nhiều hệ thống của y học hiện đại mà trong đó có hai hệ thống quan trọng là hệ gènes và hệ thống miễn dịch, nếu con người có khả năng khống chế và điều khiển hai hệ thống này thì có thể điều chỉnh được quá trình lão hóa, kéo dài tuổi thọ và chống lại bệnh tật.
Y học cổ truyền có rất nhiều vị thuốc bồi bổ Nguyên khí, nhưng không bao giờ dùng thuốc bồi bổ vào một mình Nguyên khí, vì cơ thể là một thể hoàn chỉnh thống nhất, muốn bồi bổ vào Nguyên khí phải thông qua việc bồi bổ các phần cấu tạo nên Nguyên khí, nghĩa là bồi bổ các phần Âm Dương khí huyết.
Như thế vẫn chưa đủ mà còn phải dùng các thuốc ôn bổ thận dương và tư bổ thận âm, vì thận là nơi sinh ra Nguyên khí.
Mặc khác, con người sống trong xã hội không thể thoát khỏi ảnh hưởng của thời tiết khí hậu, tình cảm, ăn uống, lao động, chính những ảnh hưởng này làm phát sinh ngoại phong, nội phong, ngoại hàn, nội hàn, ngoại thấp, nội thấp, ngoại nhiệt và nội nhiệt; các phong, hàn, thấp, nhiệt này sẽ làm cản trở sự lưu thông khí huyết, gây hiện tượng khí huyết ứ, khí hư huyết hư.
Do đó, nếu chỉ bồi bổ khí và huyết thì không đủ mà phải dùng thêm các vị thuốc có công dụng khu phong, trừ thấp, tán hàn, thanh nhiệt, hành khí và hoạt huyết nữa; ngoài ra còn phải dùng các thuốc ổn định thần kinh để điều chỉnh về tình cảm, các thuốc phát tán phong hàn phong nhiệt, phong thấp để phòng trị ngoại phong, ngoại hàn, ngoại thấp, ngoại nhiệt; các thuốc ôn lý tán hàn, trục đàm ẩm để phòng trị nội phong, nội hàn, nội thấp, nội nhiệt.
Nói chung, cấu trúc logic của một bài thuốc bồi bổ Nguyên khí gồm ba phần: Phần chính: – Nhóm thuốc bổ âm (Tư bổ thận âm) – Nhóm thuốc bổ dương (Ôn bổ thận dương) – Nhóm thuốc bổ khí (Kiện tỳ ích phế) – Nhóm thuốc bổ huyết (Bổ can dưỡng tâm) Phần phụ: – Nhóm thuốc hành khí hoạt huyết – Nhóm thuốc khu phong, trừ thấp, tán hàn Phần bổ sung: – Nhóm thuốc an thần – Nhóm thuốc ổn tỳ tán hàn – Nhóm thuốc trục đàm ẩm Tùy theo lứa tuổi, phái tính, địa phương mà cấu trúc logic này gia giảm để thiên về bổ dương, bổ khí, bổ âm, bổ huyết, chẳng hạn thanh niên thì phần âm thường bất túc nên thiên về bổ âm, người già thì phần dương thường suy nên thiên về bổ dương, phụ nữ thiên về bổ huyết, nam giới thiên về bổ khí, người phương bắc xứ lạnh thiên về bố dương và bổ khí hơn so với người ở phương Nam và xứ nóng.
Nói một cách khác, theo y học Đông phương, con người là một chỉnh thể bất khả phân, sức khỏe là sự điều hòa khí huyết, cân bằng âm dương, trên thông với trời, dưới thông với đất, chứ không phải kích thích, bồi dưỡng riêng lẻ từng bộ phận, từng cơ quan như quan niệm của y học phương Tây.
Ngày nay một số công trình nghiên cứu khoa học trong và ngoài nước đã chứng minh trong một số vị thuốc Đông dược có một chất chống suy hóa, chính những chất này có khả năng chống lại sự lão hóa của tế bào, có thể làm tăng tuổi thọ và giảm bệnh tật.
Những nhóm thuốc có chất chống oxy hóa thường là những thuốc âm dược hoặc dương dược nhưng hàm chứa âm dược do quá trình phát triển tự nhiên hoặc sau khi được bào chế như hoài sơn, mạch môn, hà thủ ô chế, nhục thung dung, hắc táo nhân.
Do đó trong bài thuốc chúng ta nên lưu ý trọng dụng một số vị có những nhóm chống oxy hóa tế bào để tăng thêm tác dụng của bài thuốc có tác dụng chống ung thư Những điều cần chú ý khi uống rượu thuốc Đông y cho rằng bản thân rượu là thuốc rồi, có thể trị bệnh, thông kinh hoạt mạch dưỡng vị sinh tinh.
Rượu thuốc trong cuốn sách Trung dược phương tễ học còn gọi là tửu tễ (thang thuốc ngâm rượu) hay còn gọi dược tửu.
Người xưa cũng dạy rằng: “Nước tải thuyền, nước lại dìm thuyền”.
Uống rượu quá mức sẽ hại cho gan, tim, tổn thương hệ thống thần kinh, gây ra nhiều loại bệnh tật, hơn nữa có thể rút ngắn thọ mệnh (đoản thọ) của con người chứ không phải trường thọ nữa.
Nếu để bồi bổ với mục đích bảo vệ và nâng cao sức khoẻ thì cũng cần phải căn cứ vào các đặc điểm của người dùng như tuổi tác, giới tính, thể chất.
.
.
nghĩa là, phải xác định được phần nào trong cơ thể bị hư yếu (âm hư, dương hư, khí hư hay huyết hư) và tạng phủ nào cần bồi bổ (tâm, can, tỳ, phế, thận.
.
.
) để từ đó chọn phương lựa dược cho thích đáng Về thuốc ngâm rượu, cần chọn theo mục đích chữa bệnh: – Chữa nhức mỏi xương khớp: Thiên niên kiện, xuyên khung, ngưu tất, bạch chỉ, độc hoạt, khúc khắc, khương hoạt, rắn.
.
.
– Bổ máu: Đương qui, hà thủ ô, kỷ tử, thục địa, quả dâu.
.
.
– Bổ thận: Đỗ trọng, ba kích, ích trí nhân, thỏ ty tử, kim anh, khiếm thực, tắc kè, nhung hươu, tục đoạn, dâm dương hoắc, rễ cau.
– An thần dễ ngủ: Long nhãn, táo tàu, hạt sen, viễn chí, hà thủ ô.
– Bổ khí: Mạch môn, hoàng kỳ, nhân sâm.
– Kiện tỳ, ăn ngon miệng: Bạch truật, hoài sơn, hạt sen.
Có vị thuốc làm cho rượu có vị chua như: sơn tra, sơn thù, kim anh, bạch thược.
.
.
Có thứ làm rượu tăng vị ngọt như long nhãn, thục địa, đại táo, cam thảo, la hán, cỏ ngọt.
Đa số động vật ngâm rượu đều có vị tanh như bìm bịp, rắn, trăn, tắc kè, mật gấu.
.
.
Rượu ngâm động vật ban đầu có mùi tanh nên thường người ta bỏ đi nước ngâm đầu và cho rượu mới vào.
Thường thì phải để khoảng 1 năm hoặc lâu hơn , lúc đó protein trong động vật biến thành acid amin , rượu có vị ngọt của đạm.
Rượu ngâm động vật không giống như rượu thuốc , khi động vật chưa phân hủy có mùi rất tanh .
Không dùng kèm với thuốc tân dược như atrax, perphenazin, wintermin.
.
.
và một số thuốc Đông dược như bột sắn dây (cát hoa).
.
.
Nếu như nhất thiết phải sử dụng thì trước đó cần dừng uống rượu bổ ít nhất là 24 tiếng để tránh tác dụng phụ.
Một số người không được sử dụng rượu thuốc như bệnh nhân viêm gan, xơ gan, viêm dạ dày, viêm thận mạn, viêm ruột kết mạc, lao phổi, suy tim vì rượu sẽ làm cho bệnh nặng lên.
Trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai, người đang khi đói hoặc bị dị ứng với rượu đều không nên dùng.
Để đạt hiệu quả cao khi sử dụng các loại rượu bổ, người dùng cần nắm 5 điểm sau: Chú ý thời gian uống: Người có bệnh tim hay dạ dày cần uống rượu thuốc sau khi ăn cơm 15-30 phút.
Nếu có bệnh ở dưới vùng bụng thì cần uống trước bữa ăn 10-60 phút.
Loại rượu bổ có tác dụng cường thận lại cần uống trong bữa ăn.
Còn loại rượu bổ có tác dụng bổ thận, sinh tinh cần uống vào buổi tối, trước khi đi ngủ 15-30 phút.
Bảo vệ gan: Nếu sử dụng rượu bổ trong thời gian dài, mỗi lần uống cần cho vào chút mật ong nhằm không gây tổn hại tế bào gan.
Mật ong còn gọi là bạch hoa tinh, bạch hoa cao vì mật làm ra do ong lấy từ nhiều giống hoa khác nhau.
Trong thành phần của mật ong có chứa các chất như đường, mỡ, đạm và vitamin, một số axit hữu cơ và các men tiêu hóa.
Từ lâu mật ong đã được dùng làm thuốc và có nhiều công dụng khác nhau như: giảm dị ứng, làm cho ngủ ngon, dưỡng da mặt, chống viêm loét dạ dày, chữa các vết thương.
.
.
Theo đông y, mật ong có vị ngọt, tính bình, tác dụng vào 5 kinh: tâm, phế, tỳ, vị và đại tràng; có tác dụng thanh nhiệt, bổ trung, nhuận táo, hoạt trường, giải độc; dùng để chữa tỳ vị hư nhược, táo bón, ho, đau họng v.
v.
.
.
Mật ong còn được chế làm thuốc bổ cho người lớn và trẻ em, làm tá dược chế thuốc hay ngâm rượu… Mật ong có thể dùng được cho tất cả mọi người, hầu như không có chống chỉ định.
Nhìn chung, mật ong có thể ngâm chung với rượu thuốc được.
Chú ý liều lượng: Rượu thuốc khi uống đúng liều sẽ có tác dụng bồi bổ, làm tăng trương lực cơ, kích thích ăn uống, nhưng khi uống quá liều sẽ gây ngộ độc.
Do đó, rượu thuốc không thể uống như rượu thường mà phải căn cứ vào thể trạng và tính chất của thuốc.
Trung bình mỗi ngày chỉ nên uống 10-30 ml.
Người tửu lượng kém có thể uống ít hơn.
Rượu được hâm ấm sẽ phát huy hiệu quả và dẫn thuốc tốt hơn.
Nếu dùng rượu thuốc lúc ăn cơm cần uống từ từ, vừa uống rượu vừa nhấm nháp thức ăn.
Thuốc ngâm rượu cũng phải dùng đúng bệnh.
Ví dụ người cần bổ huyết thì dùng rượu đương quy, rượu tiết hươu, rượu thập toàn đại bổ.
.
.
Những người thường sợ nóng nên chọn loại bổ dưỡng âm như rượu hoa cúc, rượu kỷ tử, rượu song sâm.
Người thường sợ lạnh nên chọn loại rượu bổ ôn dương như rượu hải mã, rượu nhung hươu, rượu sâm tắc kè, rượu trợ dương ích thọ.
.
Xin chúc các quí vị, các thầy và các bạn ngủ ngon giấc Xin chào.
Xin cảm ơn các quí vị, các thầy và các bạn.
